ادعای جدید محققان: علت ریشه‌ای و مشترک چاقی، قند فروکتوز است

طبق نتایج یک پژوهش جدید، فروکتوز یک شیطان کوچک و خطرناک است که متابولیسم بسیاری از انسان‌ها را به‌سمت چاقی هدایت می‌کند. اگرچه فروکتوز بزرگ‌ترین منبع کالری نیست، اما نیاز به مصرف غذاهای چرب‌تر را در مقادیر بالا ایجاد می‌کند.

یک تحلیل بزرگ به سرپرستی دکتر «ریچارد جانسون» (Richard Johnson) از دانشگاه کلرادو، نشان می‌دهد که کاهش وزن به حذف یکی از گروه‌های کربوهیدرات‌ها یا چربی‌ها محدود نمی‌شود، بلکه باید هر دوی آن‌ها را حذف کرد.

به گفته پژوهشگران، تمام فرضیه‌ها اهمیت کاهش غذاهای فوق‌فرآوری‌شده را تصدیق می‌کنند. اما مشخص نیست که تمرکز باید روی کاهش مصرف شکر باشد، یا کربوهیدرات گلیسمی بالا، یا چربی‌ها، یا چربی‌های چندگانه غیراشباع، یا افزایش مصرف پروتئین.

پژوهشگران تمام این فرضیه‌ها را بررسی کرده‌اند. آن‌ها به این نتیجه رسیدند که تمام این فرضیه‌ها عموماً درست هستند. اما آن‌ها همچنین نشان داده‌اند که می‌توان تمام آن‌ها را براساس یک فرضیه دیگر متحد کرد: فرضیه بقای فروکتوز.

چاقی و فروکتوز

فروکتوز نوعی قند است که به‌طور طبیعی در میوه‌ها وجود دارد. فروکتوز درون میوه‌ها با ویتامین‌ها و فیبر به تعادل می‌رسد. درنتیجه رژیم روزانه میوه‌ای شما مشکلی ایجاد نمی‌کند. همچنین بدن می‌تواند مقادیر اندکی فروکتوز را از کربوهیدرات‌هایی مانند گلوکز و غذاهای شور تولید کند.

فروکتوز در مقادیر بالا به شیرین‌کننده‌هایی مانند قندها و شکرهای خوراکی و شربت ذرت اضافه می‌شود. به‌این‌ترتیب، غلظت این نوع شیرینی در رژیم غذایی ما می‌تواند بدون آنکه متوجه شویم، به‌سرعت افزایش یابد.

جانسون و همکارانش دریافتند که متابولیسم فروکتوز در بدن باعث افت ترکیبی به نام آدنوزین تری‌فسفات (ATP) می‌شود؛ ترکیبی که انرژی فرایندهای سلولی بدن را مهیا می‌کند.

وقتی سطح ATP کمتر از مقدار لازم می‌شود، به بدن سیگنال می‌دهد که غذای بیشتری نیاز دارید. این شما را گرسنه می‌کند و شما در پاسخ غذای بیشتری می‌خورید.

پژوهشگران این را فرض بقای فروکتوز می‌نامند. این فرضیه، فرضیه‌های مختلف چاقی را به یکدیگر پیوند می‌زند؛ حتی فرضیه‌هایی که بسیار نامرتبط به‌نظر می‌رسند، مثل مصرف چربی در مقابل مصرف کربوهیدرات.

فروکتوز باعث می‌شود که متابولیسم ما وارد حالت کم‌انرژی شود و ما کنترل اشتهای خود را از دست بدهیم. به‌این‌ترتیب، غذاهای پرچرب منبع اصلی کالری می‌شوند و هم‌زمان وزن را بالا می‌برند.

همچنین فروکتوز مانع از آن می‌شود که بدن در حالت انرژی کم از ذخایر چربی خود استفاده کند. این لزوماً بد نیست. برای مثال، خرس‌ها با مصرف میوه و افزایش سطح فروکتوز ذخایر چربی خود را برای خواب زمستانی دست‌نخورده نگه می‌دارند. اما در انسان، مصرف غذاهای شیرین و پرچرب ثمره‌ای جز افراط ناسالم ندارد.

پژوهش‌های بیشتری لازم است تا مکانیسم دقیق‌تر تأثیر فروکتوز در متابولیسم و ایجاد چاقی مشخص شود. بااین‌حال، این یافته‌ها قدمی مهم در مبارزه با بحران‌های روزافزون سلامت هستند.