مهاجرنیا: مسئولیت طراحی "الگوی حکمرانی اسلامی" بر عهده حوزه‌های علمیه است

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، سومین نشست از یازدهمین دوره کرسی‌های آزاداندیشی با عنوان «الگوی حکمرانی اسلامی در گام دوم انقلاب اسلامی» به همت مجمع هماهنگی پیروان امام و رهبری استان قم و اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی طلوع مهر به صورت حضوری و مجازی در دانشگاه طلوع مهر قم برگزار شد.

حجت الاسلام والمسلمین محسن مهاجرنیا، رئیس اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی طلوع مهر، در این نشست با اشاره به اینکه حکمرانی خوب با مبانی دینی ما سازگار نیست، گفت: دلیل این امر آن است که در یک نظام دانایی‌ مطرح شده است که با باورها و نظام فکری ما مطابقت ندارد. لذا پرسش این است که اگر مطابقت ندارد می‌توانیم بگوییم که ما اصلاً حکمرانی نمی‌خواهیم؟

او با بیان اینکه دنیای امروز به دهکده جهانی تبدیل شده، خاطرنشان کرد: ما با پدیده‌هایی مواجه هستیم که از یک طرف دینی نیستند و از طرف دیگر ناچار از حضور آنها هستیم. در این شرایط چه باید کرد تا هم دچار خلأ نشویم و هم گرفتار پدیده ضد دینی و ضد اسلامی نشویم؟ اولین راه این است که وقتی با این پدیده‌ها مثل حکمرانی خوب مواجه می‌شویم سراغ دستگاه دین و قرآن برویم و این منابع را فعال کنیم و ببینیم از طریق ادله و آیات و روایاتی که در منابع دینی ما هست می‌توانیم این پدیده را اسلامی کنیم یا باید حکمرانی جدیدی درست کنیم.

او ادامه داد: راه دوم این هست که همه دانش‌ها مثل جامعه‌شناسی، سیاست و فقه را فعال کنیم تا این دانش‌های دینی و دستگاه اجتهادی به ما کمک کنند که مشکل را حل کنیم. راه بعدی این است که در دستگاه اجتهادی، این مسائل عینی یا حکمرانی خوب را به مسائل ذهنی و به حوزه تفکر نظری برگردانیم. یعنی اینها را ترجمه کنیم و به مباحث نظری و دستگاه فکر دینی، به فلسفه و اعتقادات ارجاع دهیم.

استاد فلسفه سیاسی حوزه و دانشگاه چهارمین راهکار را موجه‌سازی و مشروعیت‌بخشی دانست و گفت: باید این پدیده در این دستگاه به یک تفکری تبدیل شود که پشت آن دین قرار داشته باشد و به آن مجوز ‌دهد؛ همان طور که با جمهوریت چنین کاری کردیم که امام خمینی فرمود جمهوری اسلامی نه یک کلمه کم و نه یک کلمه زیاد. بعدها می‌فرمودند مخالفت با جمهوری اسلامی مخالفت با اسلام است.

مهاجرنیا با بیان اینکه در بحث اسلامی‌سازی دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد، گفت: بعضی‌ها می‌گویند که اگر ما می‌خواهیم دانش، رویکرد، یا مسئله غربی‌ را با دستگاه فکری خودمان اسلامی‌سازی کنیم، مبانی آن را باید درست کنیم یعنی باید بنیادهای نظری این پدیده را اسلامی کنیم.

مؤلف کتاب بنیادهای انقلاب اسلامی بیان داشت: با توجه به اینکه در دنیای غرب، مبنای یک پدیده‌ای مثل حکمرانی خوب، سکولار و لیبرالیسم یعنی اصالت‌الفرد و اومانیسم یعنی اصالت الانسان هست، آیا می شود چنین پدیده با این مبانی را اسلامی کرد؟ این مبنا خدا را قبول ندارد حالا شما می‌خواهید این را با احکامی که با وحی خدا فرستاده شده، اسلامی کنید؟ این شدنی نیست تنها راه این است که کلاً مبانی این حکمرانی را کنار بگذاریم.

او محقق فلسفه سیاسی یادآوری کرد: دیدگاه دیگری درباره اسلامی سازی می‌گوید اگر علم، یا پدیده‌ای یا مسئله‌ای ولو غیردینی است ولی سودمند است، می‌شود از آن استفاده کرد. همین مقدار که در مسیر خوب استفاده شود مشکل ندارد یا یک دیدگاه دیگر این است که اگر یک دانشی ولو اینکه در یک محیط کفرآلودی تولید شده است شما در محیط اسلامی از آن استفاده کنید، مشکل ندارد.

استاد فلسفه سیاسی حوزه و دانشگاه در ادامه گفت: دیدگاه دیگر این است اگر این پدیده یا علم به دست مسلمان، مدیر اسلامی و رئیس مملکت اسلامی انجام شود دیگر مشکل ندارد؛ مثل نماز جماعت، همین که امام جماعت جلو ایستاده است می‌گویید ان‌شاءالله عادل است و نماز شما قبول است.

مهاجرنیا با بیان اینکه حکمرانی مثل ماشین نیست که هر وقت خراب شد آن را می‌فروشیم یا دور می‌اندازیم، تصریح کرد: قرار است سرنوشت، دین، دنیا، فرهنگ و اقتصاد ما با این حکمرانی اداره شود. هدایت و معنویت ما در گروی حکمرانی اسلامی و خوب قرار دارد.

استاد حوزه و دانشگاه بیان داشت: امروز به این نتیجه رسیدیم که به دلیل مبانی حکمرانی خوب نمی‌شود آن را اسلامی‌سازی کنیم. لذا باید از تجربه آنها استفاده کنیم و با فعال کردن دستگاه فکر دینی و قرآن و روایات که در اختیار ماست آن را تولید کنیم.

مهاجرنیا با اشاره به آیه «عَلَّمَكُمْ ما لَمْ تَكُونُوا تَعْلَمُون‏» که می‌فرماید ما چیزی به شما یاد دادیم که امکان نداشت خود شما بفهمید، گفت: ما گنجینه‌هایی مثل قرآن، منابع و اهل بیتی را داریم که هیچ‌کس اینها را ندارد. قرآن می‌فرماید چیزهایی به ما یاد داده است که دیگران ندارند، امروز آن چیزی که تعلیم داده شده کجا است؟ ما با همین‌ها باید حکمرانی اسلامی درست کنیم. نسخه‌ای بهتر از نسخه غرب که آنها بیایند از ما از ما بخرند، نه اینکه ما از آنها وارد کنیم.

رئیس اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی طلوع مهر تأکید کرد: باید مجموعه آیات و روایات را کنار هم بگذاریم و ببینیم که بهترین سبک زندگی اسلامی چیست تا به مبانی حکمرانی اسلامی برسیم. وقتی قرآن می‌فرماید: «و احکم بین الناس بالعدل»، مبنای حکومت عدالت است؛ این می‌شود مبنای حکمرانی اسلامی. دوباره می‌فرماید شما را فرستادیم برای اینکه «لیقوم الناس بالقسط». یعنی مبنای حکمرانی اسلامی قسط است.

استاد فلسفه سیاسی حوزه و دانشگاه با تأکید بر اینکه باید برای همه ویژگی‌های حکمرانی مثل شفافیت، پاسخگویی و مسئولیت‌پذیری سراغ قرآن برویم تا صاحب تفکر شویم، تصریح کرد: ایده‌آل ما در جمهوری اسلامی هم این بوده است. قرار نبوده ریزه‌خوار سفره دانش و تجربه غرب باشیم.

او خاطرنشان کرد: شهید محمد باقر صدر نظریه‌ای مطرح کرد که ما نمی‌توانیم از پدیده‌های نو فرار کنیم ما باید پدیده‌های نو را بگیریم، بفهمیم، ترجمه کنیم و سراغ دین بیاوریم و دین را به نطق درآوریم، با دین حرف بزنیم ببینیم قبول دارد یا ندارد. در نهج‌البلاغه حضرت امیر می‌فرماید: قرآن را به نطق درآورید. یعنی با آن حرف بزنید سؤال خود را با قرآن مطرح کنید و جواب بگیرید. لذا ما هم در همه این پدیده‌ها از جمله حکمرانی باید سراغ قرآن برویم و یک الگوی حکمرانی اسلامی از قرآن بگیریم.

مهاجرنیا افزود: این کار هم کار نخبگان فکری، مراجع، بزرگان، اساتید حوزه است که پای کار بیایند و این کار را انجام دهند و اگر در بعضی از مسائل ما هنوز نتوانستیم تکلیف را روشن کنیم این نشان‌دهنده کم‌کاری ماست. ما در بعضی از مسائل عقب هستیم ما هنوز دریافت درستی از برخی مسائل موجود نداریم تا آن را ارجاع بدهیم به دستگاه تولید اندیشه دین و این نقص ما است.

رئیس اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی طلوع مهر با بیان اینکه باید الگوی حکمرانی اسلامی و دانش دینی آن را تولید کنیم، خاطرنشان کرد: بستر این کار در مرکز اجتهاد و فقاهت بوده و مسئولیت طراحی چنین الگویی بر دوش حوزه‌های علمیه است. اگر امروز فعال نشویم فردا دیر خواهد شد، زیرا حکمرانی سکولار نهادهای بین‌المللی با ظاهری جذاب خود را بر ما تحمیل خواهد کرد.

انتهای پیام/