اخیرا برشی از یک مصاحبه در صدا وسیما وایرال شد که در آن «احمد مجدزاده»، روحانی و کشتیگیر سابق ایرانی از لوله کشی مشروبات الکلی به ورزشگاهی در آلمان صحبت میکند؛ مسالهای که با لحنی تمسخرآمیز مورد تردید و انکار مجری برنامه قرار گرفت و به سرعت در فضای مجازی دست به دست شد تا تبدیل به بحث داغ کاربران و اصطلاحا «میم» اینستاگرامی شود. گرچه صحت این ادعا بعدا ثابت شد اما سوال این است که ماجرا از چه قرار بود و اصلا چرا مخاطبان صحبتهای مجری را پذیرفتند؟
به گزارش ایسنا، این مصاحبه در کمتر از چند ساعت به موضوع داغ فضای مجازی تبدیل شد و بسیاری از کاربران و منتقدان ادعای مطرح شده این کارشناس را مردود دانسته و به نکوهش ابراز چنین نظراتی در برنامه تلوزیونی پرداختند. همچنین کلیپها و توئیتهایی هم در هجو آن منتشر شد که به نادرست بودن صحبتهای این کارشناس دامن میزد. در ادامه نگاهی میاندازیم به اصل ماجرا و چرایی پربازدید شدن این کلیپ در فضای مجازی.
لوله کشی مشروب برای ورزشگاه؟ واقعی یا کیک؟
به رغم اظهارات صادق درودگر، مجری برنامه صداو سیما مبنی بر این که در طول عمر خود بیش از ۳۰ کشور و ورزشگاه خارجی را دیده و اصلاً با چنین لولهکشیای روبهرو نشده است، چند سال قبل و همزمان با دوران قرنطینه کرونایی خبری در روزنامه بیلد آلمان منتشر شد در این باره که ورزشگاه «فلتینس» تیم فوتبال شالکه با ۵ کیلومتر خط لوله آبجوی ورزشگاه را از کارخانه دریافت میکند.
این روزنامه نوشت: بدون برگزاری هیچ مسابقهای، هزاران لیتر آبجو روی دست مانده است و به دلیل قرنطینه کرونایی و لغو کامل برگزاری مسابقات لیگ فوتبال آلمان ورزشگاه فلتینس ناچار شده ذخائر آبجوی خود را بیرون بریزد.
همچنین گفته میشود لوله کشی مشروبات الکلی از کارخانه تا ورزشگاه تیم شالکه به حدود ۲۰ سال قبل باز میگردد و حتی در زیر زمین نیز تجهیزات سرمایشی به این منظور کارگذاشته است.
این موضوع حتی از سوی برخی کاربران فضای مجازی پیگیری و تصاویر و گزارشهایی هم در اثبات درست بودن این ادعا منتشر شد.
به عنوان مثال کاربری به نام سید علی موسوی با انتشار اسنادی در اثبات این ادعا نوشت:
بلندترین خط انتقال لوله آبجو در ورزشگاه Veltins-Arena ولتینس آرنا تیم شالکه ۰۴ آلمان است. اسپانسر تیم شالکه شرکت آبجوسازی «ولتینس» است در این ورزشگاه ۵ کیلومتر لوله و ۵۲ مخزن هزار لیتری و سرعت ۴ لیتر در دقیقه در سطح ورزشگاه آبجو در دسترس است.
کاربران دیگری نیز در اثبات این ادعا توئیت ها و مطالبی را منتشر کردند. به عنوان مثال یکی از کاربران با تهیه فیلمی که شخصا تهیه کرده بود نشان داد وجود این لوله کشی در ورزشگاه آلمان واقعیت دارد.
برخی کاربران نیز با انتشار توئیتهایی اذعان کردند که تمسخر کارشناس صداو سیما اشتباه بوده است.
در این جا این سوال مطرح است که اساسا دلیل این که بخش اعظم مخاطبان صحبتهای کارشناس مذکور را به تمسخر گرفته و صحبتهای مجری برنامه را بدون هیچگونه تحقیقی پذیرفتند چیست؟
آیا این واکنش به چنین اتفاقات و ماجراهای مشابه آن طبیعی است یا خیر؟
خطای اثر هالهای
در روانشناسی و علوم شناختی خطای هالهای (اثر هالهای) (به انگلیسی Halo Effect) به تمایلی گفته میشود که در آن یک فرد، شرکت، نشان تجاری یا محصول، به دلیل مثبت بودن در یک زمینه، در سایر زمینهها نیز مثبت تلقی میشود.
اثر هالهای نام مفهومی ست که به موجب آن سنجشگر تمایل به تأثیرپذیری بر اساس قضاوتهای قبلی مبتنی بر شخصیت یا کارایی داشته باشد. این خطا، نوعی سوگیری شناختی است و میتواند فرد را از پذیرش یک شخص، یک محصول، و یا یک نشان تجاری برپایه یک باور خوب یا بد بیاساس بازدارد.
به عنوان مثال وقتی معلمی از دانش آموزی ذهنیتی منفی به عنوان یک فرد «تنبل» دارد، در برخوردهای بعدی نیز ممکن است این پیش داوری بر قضاوت او تأثیر بگذارد. از اینرو است که به معلمان همیشه توصیه میشود در هنگام تصحیح ورقههای امتحانی به اسامی دانش آموزان نگاه نکنند تا ذهنیتهای قبلی بر نحوه قضاوت آنها تأثیر نگذارد.
تأثیر خطای هالهای میتواند در قضاوتکننده بسته به تصویر ذهنی قبلی مثبت یا منفی باشد. شرکتهای بزرگ در دنیا و مارکهای معروف (برند) سعی میکنند از جنبه مثبت این خطا ، برای بازاریابی بیشتر محصولات خود استفاده کنند. در این راستا تلاش میکنند تا «اسم» محصول در اصطلاح خراب نشود و اعتبار همیشگی را داشته باشد.
با توضیحاتی که تا کنون داده شد مشخص شد که دلیل این که کاربران بدون تحقیق و به سرعت اظهارات مجدزاده را به تمسخر گرفته و صحبتهای مجری تلویزیون را جدی گرفتند چیست و درحقیقت این پیش زمینه فکری و قضاوتهای سابق ذهنی کاربران و مخاطبان بود که بر صحت سنجی پیش گرفته و باعث این خطا در قضاوت شد.
این اتفاق نه تنها درباره این برنامه و حتی دیگر کلیپها و موضوعات داغ فضای مجازی که در بسیاری از کسب و کارها نیز صحت دارد و برندهای مطرحی چون اپل هرگز اجازه استفاده از محصولات خود توسط کرکترهای منفی فیلمها را نمیدهند. در ادامه ویدیویی را در تکمیل آنچه گفته شد مشاهده کنید.
انتهای پیام
source