صائب تبریزی در ساده‌گویی شهرت بسیار دارد

مهدی آخرتی در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص تاثیر صائب تبریزی بر ادبیات فارسی، اظهار کرد: به طور کلی شعرای سبک هندی به ویژه صائب تبریزی بر ادبیات معاصر تاثیر زیادی داشتند و با توجه به اینکه ادبیات معاصر از پیش از خود الگو می‌گیرد، سبک هندی و شاعری مانند صائب تبریزی بر آن نیز تاثیر بسیار می‌گذارد.

وی در خصوص رابطه صائب تبریزی با عرفان و تصوف، افزود: رابطه صائب با عرفان و تصوف مانند دیگر شاعران است. به هر حال شاعران در آن عصر و پیش از آن با مبانی عرفان و تصوف آشنا هستند و در کار خود مورد استفاده قرار می‌دهند و مردم عادی هم گمان می‌کنند که صائب فردی عارف است و این‌گونه نیست و نمی‌توانیم او را مانند عطار و مولانا عارف بنامیم.

این شاعر و منتقد ادبی تصریح کرد: صائب تبریزی مانند بسیاری از دیگر هنرمندان و شاعران زمان خود از این مبانی استفاده می‌کند و در ادبیات بسیار پررنگ است، اما نمی‌توان با حافظ که در قرن ۸ می‌زیست و از مبانی ادبی و عرفانی بسیار استفاده می‌کرد نیز آن را مقایسه کرد، زیرا در زمان صائب تبریزی استفاده از مبانی و نشانه‌های عرفانی کمرنگ‌تر شده بود.

وی اضافه کرد: بنابراین سبک هندی به دلیل خلاقیت‌هایی که در ادبیات وارد می‌کند مقداری از آن شکل ادبیات که مبانی تصوف نشانه‌های عرفانی است، دور می‌شود که می‌توان آن را در اشعار صائب تبریزی مشاهده کرد.

آخرتی در خصوص بیشترین شهرت صائب تبریزی، تصریح کرد: صائب تبریزی در ساده‌گویی بسیار شهرت دارد. ما در ادبیات فارسی شاعران کمی داریم که شعر ساده می‌گویند. در شعر صائب تبریزی نوعی ساده‌گویی وجود دارد که در کل سبک هندی دیده می‌شود، اما در اشعار صائب بیشتر به چشم می‌خورد و آن ساده‌گویی به گونه‌ای است که بیشتر به دل می‌نشیند. مورد دیگری که از صائب تبریزی می‌توان نام برد و منجربه شهرت او نیز شده، تلاش و پرکاری اوست.

وی در خصوص تک بیتی‌های صائب تبریزی، عنوان کرد: بسیاری از افراد بر این عقیده هستند که ما اصلا تک بیت نداشتیم و نداریم، اما واقعا داستان این تک‌بیتی‌ها چیست که از صائب نام می‌برند. در واقع داستان این است که در سبک هندی میان بیت‌های یک شعر ارتباط کم است. بدین معنا که ارتباط پیکره میان بیت‌های یک شعر وجود ندارد و شاعر سعی می‌کند هر بیت را در مرحله عالی قرار دهد و این امر نشان می‌دهد که سبک هندی سرآمد کل سبک‌ها است.

تک بیتی‌های صائب حکم ضرب‌المثل را پیدا کرده‎‌اند

این شاعر و منتقد ادبی خاطرنشان کرد: اگر به ما بگویند که بیت بیت غزل صائب از حافظ قوی‌تر است باید گفت که ۱۰۰ درصد این‌گونه است. بنابراین تک بیتی‌های صائب به منزله کلمات قصار و حاوی حکمت عملی است و از این‌رو بسیاری از آن‌ها حکم ضرب‌المثل پیدا کرده است.

آخرتی ادامه داد: به همین دلیل ویژگی مهم عدم ارتباط بین بیت‌ها سبب شده تا بنای شعرهای این سبک بر تک بیت‌ها استوار شود و در نتیجه رواج بیت‌های آن بین مردم بیشتر از سبک‌های دیگر باشد، به طوری که اکثر بیت‌هایی که در میان مردم به عنوان شاهد یا ضرب‌المثل به کار می‌رود از شاعران سبک هندی است.

آنچنان کز رفتن گل خار می‌ماند به جا            از جوانی حسرت بسیار می‌ماند به جا

آهِ افسوس و سرشکِ گرم و داغِ حسرت است    آنچه از عمرِ سبک‌رفتار می‌ماند به جا

نیست غیر از رشته طول اَمَل چون عنکبوت     آنچه از ما بر در و دیوار می‌ماند به جا

انتهای پیام