برپایی خاص‌ترین آیین عزای حسینی در شاهرود

عزاداران حسینی در شاهرود همزمان با پنجمین روز از محرم با حضور در آیین کهن و ثبت ملی شده «یا عباس یا عباس» به عزاداری پرداختند.

گروه های مختلف مردمی در شاهرود هر ساله در پنجم محرم که یکی از مهمترین روزهای عزاداری سرور و سالار شهیدان در شاهرود است به عزاداری سیدالشهدا(ع) می پردازند. دلدادگان امام حسین(ع) در شاهرود پنجم محرم هر سال آیین کهن و پرشور «یا عباس یا عباس» را در تکیه بازار یا تکیه زنجیری‌ها برگزار می‌کنند.

این آیین کهن که به عنوان یکی از آیین‌های پرشور عزاداری به ثبت ملی نیز رسیده، هر ساله در همین روز با حضور انبوه عزاداران حسینی برگزار می‌شود. آیین کهن «یا عباس یا عباس» که نسل به نسل برای سوته‌دلان حسینی به یادگار مانده، قدمتی حدودا ۲۰۰ تا ۳۰۰ ساله دارد.

تشریفات این آیین، تشریفاتی خاص است که از صبح روز پنجم محرم در محله بیدآباد شاهرود آغاز می شود. صبح روز پنجم محرم مجالس روضه خوانی حضرت عباس(ع) در منبرخانه‌ها، مساجد و تکایا برگزار می‌شود و ظهر این روز دسته تکیه بازار خانه به خانه و تکیه به تکیه جهت بستن طوق ها و علم ها حرکت می‌کند، سپس همه طوق‌ها و علم‌ها در مسیر مشخص به سمت تکیه بازار یا تکیه زنجیری حرکت می‌کنند و سیل عزاداران با اجتماع عظیم در تکیه بازار محله بید آباد شاهرود مراسم سنتی و دیرینه «یا عباس یا عباس» برگزار و مردم دلداده شاهرود به یاد کربلای ۶۱ هجری بر سر و سینه می‌زنند.

در واقع پنجم محرم در شهر شاهرود به روز طوق‌بندان یا «یاعباس یا عباس» معروف است و مردم این شهر در این روز با حضور در یکی از خاص‌ترین آیین‌های عزاداری خود در عزای امام حسین(ع)، حضرت عباس علمدار(ع) و دیگر یاران سیدالشهدا ارادت و عشق خود به امام آزادی و آزادگی را فریاد می‌زنند.

در این روز تمامی طوق‌های مساجد سطح شهر و برخی خانه‌ها با آداب و احترام خاصی با پارچه‌های نذری که توسط افراد حاجتمند به خادمان اهدا شده پوشیده می شود. در رأس تیزی طوق، یک سیب سرخ نیز قرار می‌دهند ، پس از بستن پارچه‌ها، طوق‌ها را به طرف مدرسه قلعه محل تجمع عزاداران انتقال می‌دهند. دسته چند هزار نفری سوگواران در حالی که سیه‌پوش شده و برخی پا برهنه‌اند دست بر کمر دیگری گرفته و در حین حرکت، با دست دیگر بر روی سینه می‌کوبند.

 ذکر عزاداران در این روز تنها عبارت «یا عباس، یاعباس» است، پشت دسته، طوق‌ها را حرکت می‌دهند و مرسوم است که طوق‌ها را به حالت افقی بر روی دوش عزاداران تا تکیه بازار حمل کرده و در آنجا در بین انبوه جمعیت عزادار طوق‌ها را برافراشته و عزاداری در این هنگام شور بسیاری به خود می‌گیرد.

سوگواری سنتی یاعباس یا عباس که از آن به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین آیین عزاداری محرم در شاهرود نام برده می‌شود از دیرباز هرساله در پنجم محرم در تکیه بازار تاریخی شاهرود که به « تکیه زنجیری‌ها» معروف است برگزار و بسیاری از شاهرودی‌های اصیل در آن حضور به‌هم می‌رسانند.

در این روز چند ساعتی که از بامداد پنجم محرم می‌گذرد، تعدادی از عزاداران در تکیه زنجیری‌ها راه افتاده و به چاوشخوانی می‌پردازند. چاوشخوانان با سوز و گداز می‌خوانند: «ای داد از این عزا، بیداد از این عزا، فریاد ما مصیب و دوصد داد از این عزا» و سپس ابیاتی از معروف‌ترین شعر محتشم کاشانی «باز این چه شورش است که در خلق عالم است و … »خوانده می‌شود.

آیین «یاعباس یا عباس»یا طوق‌بندان معمولا با چاوش‌خوانی بامدادی شاهرودی‌ها که به نواهایی همچون«ای داد از این عزا، بیداد از این عزا، فریاد ما مصیب و صد داد از این عزا مزین و محزون شده، آغاز و بعد از ظهر پنجم محرم کم‌کم به اوج رسیده و تا غروب این روز در تکیه زنجیری ادامه داشته و عزاداران شاهرودی با نوای دلنشین«یاعباس یا عباس» دل را به صفای علمدار کربلا جلا می‌دهند.

همچنین «یا عباس یا عباس »و «‌ای ماه بی قرینه آب آور سکینه» و… از نواهای مرسوم و جاری شده بر لب عزاداران شاهرودی در این روز حزن‌انگیز است.

شورانگیز بودن این آیین در کنار قدمت بالا و دلبستگی و دلدادگی مردمان شاهرود به ساقی دشت کربلا و نواهای حزن‌انگیز مرسوم در «یا عباس یا عباس» سبب شده که این آیین دیرپا به پرشورترین روز عزا در نیمه اول دهه محرم در شاهرود تبدیل شود، عزایی که در ادامه و در روزهای تاسوعا و عاشورا به اوج می‌رسد و مردمان دیار عرفان ایران‌زمین را بر سینه و سر زنان به معابر و تکیه‌ها و حسینیه‌های شهر می‌کشاند تا هزار و ۴۰۰ سال پس از عاشورای ۶۱ هجری همچنان روایتگر مظلومیت حسین(ع) و یاران باوفایش باشند. 

انتهای پیام