ریشه نابسامانی‌ها داخلی است

صنعت خودرو ایران شاید از این منظر که پس از 60سال نتوانست ایران را خودروساز کند، در جهان بی بدیل است. این امر دلایل گوناگون دارد که عمده آنها را می‌توان در سیاستگزاری نامطلوب یافت.

اما بزرگ‌ترین دلیل نبود استراتژی یا راهبرد در این بازه زمانی طولانی و عمل کردن بدون برنامه و سلیقه‌ای است. به همین مناسبت وضع آن امروز مطلوب نبوده و از جهات مختلف محصور در انواع مشکلات می‌باشد.

این صنعت مهم به‌ویژه در 20سال اخیر به حال خود رها شده و هر تلاشی که در آن صورت گرفت از دولت اصلاحات تاکنون برایش مشکل‌آفرین بود به‌جای اینکه آن را به سوی توسعه و پیشرفت رهنمون باشد.

چرا صنعت خودرو مهم است؟

برای تشریح اهمیت این صنعت می‌توان‌ دلایل بی‌شماری برشمرد که ما به ذکر دو دلیل اکتفا می‌کنیم:

نخست‌اینکه براساس آمار منتشره 680هزار نفر به‌طور مستقیم و 220هزار نفر دیگر به‌طور غیرمستقیم در آن به‌کار اشتغال دارند. دوم‌اینکه این صنعت؛ جزو صنایع مادر بوده و چنانچه درست هدایت شود و در جاده توسعه باشد، می‌تواند عامل رشد و توسعه حدود 300 رشته صنعتی دیگر باشد.

هم‌اکنون بسیاری از فعالان صنعت خودرو و قطعه‌سازی از فرآیند تخصیص ارز برای تامین مواد اولیه بسیار گله‌مند هستند، چرا؟ چون انجام این فرآیند تا 4 ماه زمان می‌برد و این مدت باعث تاخیر در تولید و عرضه خودرو خواهد شد.

در حالی‌که تمامی کارشناسان معتقدند توسعه صنعت خودرو منوط‌به اجرای اصل توسعه متوازن است متاسفانه مسئولان تاکنون برای ایجاد توسعه متوازن اقدام اثربخشی نکرده‌اند.

افزون بر آن در آغاز دهه 70خورشیدی صنعت قطعه‌سازی با سرمایه‌گذاری کلان شکل گرفت، پس‌از 3دهه شاهد رویکرد صنعت خودرو کشور به مونتاژ صِرف هستیم و بعضی از کارشناسان به طنز و کنایه دو دهه اخیر را عصر طلایی رونق مونتاژ معرفی می‌کنند و عمدتا در این زمینه کشور چین سهم‌ قابل‌توجهی در آن داشته و روز به روز بر میزان آن افزوده می‌شود.

به‌قول یکی از منتقدان، صنعت خودرو ایران زیادی چینی شده و این پدیده موجب «وهن ملی» است.

چون سیاستگزاریش غلط است
هر زمـان می‌رود بر آن بیـداد
ورنـه ما هم به‌قـدر چـینی‌ها
بهـره داریم زِ هوش و استعداد

در حالی‌که سال‌هاست صنعت خودرو جهان به طراحی، تولید و عرضه خودروهای برقی روی‌ آورده و حتی بعضی از آنها برای توقف خط تولید خودروهای با احتراق داخلی تاریخ و زمان هم تعیین کردند و اگرچه صنعت خودرو ایران هم از یک‌سال پیش با اما و اگرهای زیاد چنین رویکردی داشت، متاسفانه تمهیدات لازم در این مورد فراموش شده است و این مطلب می‌تواند نشانگر ضعف تدبیر باشد.

فرجام‌ سخن اینکه: چون راهبرد و استراتژی در این صنعت وجود ندارد و با ساختار فعلی اگر هر اقدامی انجام گیرد، ضررش بیش‌از نفعش خواهد بود.

باید هرچه زودتر مسئولان سیاستگزاری به خود آیند و برنامه‌های منطبق با توسعه را تدوین و اجرا کنند تا بتوان به آینده این صنعت امیدوار بود و برای ریشه‌یابی مشکلات فعلی و حل آنها باید از داخل کشور شروع کنیم چون ریشه آنها داخلی است و رفتن به‌سوی دلایل برون‌مرزی، آدرس‌غلط دادن است.