کاربرد PHP چیست؟ – معرفی ۱۷ مورد از کاربردهای کلیدی

زبان برنامه نویسی PHP پر کاربردترین زبان در حوزه توسعه و طراحی وب است که بر اساس آمارهای موجود تقریباً ۸۰ درصد از وب‌سایت‌های جهان از این زبان محبوب استفاده می‌کنند. این گستردگی استفاده از زبان PHP نشان از مقبولیت و پذیرش این زبان برنامه نویسی در بین جامعه توسعه وب دارد. علاوه بر این، کاربردهای PHP در حوزه‌های مختلف از اصلی‌ترین دلایل محبوبیت این زبان برنامه نویسی است. کاربردهای PHP به قدری گسترده است که بسیاری از توسعه‌دهندگان نیز اطلاع چندانی در خصوص تمام این کاربردها ندارند. در این مطلب از مجله فرادرس به این سوال پاسخ داده خواهد شد که کاربرد PHP چیست و به جز توسعه و طراحی وب در چه حوزه‌های دیگری می‌توان از این زبان برنامه نویسی استفاده کرد.

با مطالعه این مطلب با ۱۷ کاربرد شگفت انگیز PHP آشنا خواهید شد که تا کنون کمتر مورد بررسی قرار گرفته‌اند. علاوه بر این، سعی شده است تا با ارائه مثال‌هایی از دنیای واقعی درک بهتری در خصوص کاربردهای این زبان ایجاد شود. در انتها نیز به متداول‌ترین و پر تکرارترین سوالات این حوزه پاسخ داده شده است.

زبان برنامه نویسی PHP چیست؟

PHP زبان اسکریپتی «متن‌باز» (Open-Source) و همه منظوره‌ای است که توسط توسعه‌دهندگان وب در سمت سرور مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده از PHP کاملاً رایگان است و با توجه به ویژگی «مستقل از پلتفرم بودن» (Cross-Platform) آن توسعه‌دهندگان می‌توانند از این زبان برنامه نویسی در پلتفرم‌های مختلفی از جمله ویندوز، «مک» (Mac) و «لینوکس» (Linux) استفاده کنند.

نسخه اولیه زبان PHP توسط «راسموس لردورف» (Rasmus Lerdorf) منتشر شد و بسیاری از پیشرفت‌های حاصل در این زبان مرهون تلاش‌های اوست. بر اساس آمارهای منتشر شده امروزه تقریباً ۸۰ درصد از وب‌سایت‌های موجود در جهان از جمله بسیاری از سایت‌های پر بازدید و معروف نظیر فیسبوک و ویکی پدیا مبتنی بر زبان PHP هستند. کاربردهای PHP در حوزه‌های مختلف و ویژگی‌های جذاب این زبان باعث محبوبیت آن در بین توسعه‌دهندگان وب شده است. در ادامه این نوشته به این سوال پاسخ داده خواهد شد که کاربرد PHP چیست و در چه حوزه‌های می‌توان از قابلیت‌های گسترده این زبان استفاده کرد.

چرا برنامه‌نویسان از PHP استفاده می‌کنند؟

بر اساس آمارهای ارائه شده نزدیک به ۸۰ درصد از وب‌سایت‌های جهان از زبان اسکریپت نویسی PHP استفاده می‌کنند. این آمار در حالی ارائه شده است که در سال ۲۰۱۰ میلادی (۱۳۸۹ شمسی) تنها ۷۲ درصد از وب‌سایت‌های جهان مبتنی بر PHP بوده‌اند. بنابراین، در این سال‌ها کاربرد PHP به عنوان یک زبان اسکریپت نویسی مدرن افزایش یافته است.

کاربرد PHP در حوزه‌های مختلف توسعه و طراحی وب قابل چشم پوشی نیست و دلایل مختلفی برای محبوبیت گسترده و کاربردهای PHP ارائه شده است. در ادامه برخی از مهم‌ترین دلایل محبوبیت PHP عنوان شده است.

• یادگیری PHP نسبت به سایر زبان‌های برنامه نویسی موجود آسان‌تر است.
• PHP گزینه مناسبی برای توسعه وب و «برنامه نویسی بک‌اند» (Back-End Programming) است.
• این زبان برنامه نویسی مجموعه کاملی از ابزارها، توابع و کلاس‌های کاربردی را در اختیار برنامه‌نویسان قرار می‌دهد.
• سرعت زبان PHP بسیار بالا است. این زبان برنامه نویسی تقریباً ۴ برابر سریعتر از «پایتون» (Python) و «پرل» (Perl) و ۲ برابر سریعتر از زبان «روبی» (Ruby) عمل می‌کند.
• کاربرد PHP بسیار گسترده است و فقط یک حوزه خاص را شامل نمی‌شود.
• با توجه به گستردگی استفاده از PHP و محبوبیت بالای آن به سادگی می‌توان از طریق انجمن‌های آنلاین برنامه نویسی مشکلات و خطاهای مرتبط با این زبان را برطرف کرد.

نقطه ضعف زبان برنامه نویسی PHP چیست؟

تنها نکته منفی و در واقع نقطه ضعف‌ اصلی زبان برنامه نویسی PHP بحث عملکرد و کارایی ضعیف آن است که توسط افراد زیادی مطرح می‌شود. با توجه به حوزه کاربرد PHP نمی‌توان از این زبان اسکریپتی سمت سرور انتظار عملکردی همچون زبان‌ برنامه نویسی C و ++C را داشت. هر چند نسخه جدید زبان PHP نسبت به نسخه‌های قبلی این زبان و سایر زبان‌های مشابه عملکرد بهتری را ارائه می‌دهد.

نقطه ضعف زبان PHP در مقایسه با نقاط قوت و مزایای این زبان به حدی ناچیز است که نتوانسته خللی در محبوبیت این زبان ایجاد کند. در نتیجه، امروزه شاهد کاربرد PHP در حوزه‌های مختلف هستیم. در ادامه نوشته به این سوال پاسخ داده خواهد شد که کاربرد PHP چیست و برنامه‌نویسان در چه حوزه‌هایی می‌توانند از این زبان برنامه نویسی استفاده کنند.

کاربرد PHP چیست؟

یکی از مزیت‌های بزرگ زبان برنامه نویسی PHP سادگی و سهولت استفاده از آن است. همچنین، این زبان برنامه نویسی امروزه توسط اکثر پلتفرم‌های میزبانی وب پشتیبانی می‌شود. زبان برنامه نویسی PHP بیشتر در ساخت صفحات وب «پویا» (Dynamic) کاربرد دارد، اما این تنها کاربرد PHP نیست و توسعه‌دهندگان در حوزه‌های بسیاری می‌توانند از این زبان محبوب استفاده کنند.

در ادامه این بخش ضمن پاسخگویی به سوال کاربرد PHP چیست با ۱۷ مورد از کاربردهای جذاب و شگفت انگیز زبان برنامه نویسی پی اچ پی آشنا خواهید شد.

کاربرد PHP در ساخت فروشگاه اینترنتی

«تجارت الکترونیک» (Electronic Commerce | E-Commerce) مقوله بسیار مهمی در توسعه و طراحی وب محسوب می‌شود. در واقع، تجارت الکترونیک نیاز اساسی هر کسب‌وکاری است که قصد فروش محصولات یا ارائه خدمات به صورت آنلاین را دارد. بنابراین، این کسب‌وکارها چاره‌ای جز استفاده از سرویس‌های تجارت الکترونیک موجود یا توسعه وب‌سایت فروشگاهی اختصاصی خود را ندارند.

اکثر وب‌سایت‌های حوزه تجارت الکترونیک از عملکردهای پایه‌ای یکسانی برخوردار هستند. به عنوان مثال، سبد خرید محصولات به عنوان بخشی جدایی ناپذیر در تمام وب‌سایت‌های فروشگاهی وجود دارد که مشتریان از طریق این بخش امکان افزودن محصولات، تعیین تعداد و ویرایش آن‌ها را دارند. همچنین، فروشگاه‌های اینترنتی باید از درگاه‌های پرداخت امن پشتیبانی کنند تا مشتریان وب‌سایت امکان پرداخت هزینه محصولات خریداری شده را داشته باشند. برای پیاده‌سازی تمام موارد مربوط به فروشگاه‌های اینترنتی می‌توان از زبان برنامه نویسی PHP کمک گرفت.

فریمورک های PHP در حوزه فروشگاه های اینترنتی کدامند؟

از کاربرد PHP در حوزه پیاده‌سازی عملکردهای مختلف برای فروشگاه‌‌های اینترنتی نمی‌توان غافل شد. این زبان برنامه نویسی قدرتمند راه‌حل‌های اختصاصی برای توسعه وب‌سایت‌های فروشگاهی ارائه کرده است. فریمورک‌های رایگان و متن‌بازی همچون OpenCart و PrestaShop در زبان PHP وجود دارند که می‌توان به کمک آن‌ها تمام موارد مربوط به وب‌سایت‌ فروشگاهی را توسعه داد.

کاربرد PHP در ایجاد سیستم‌های مدیریت محتوا

به جرات می‌توان گفت کمتر کسی را در حوزه طراحی و برنامه نویسی سایت می‌توان یافت که نام «وردپرس» (WordPress) را نشنیده باشد. وردپرس محبوب‌ترین سیستم مدیریت محتوا موجود در جهان است که در عین رایگان و متن‌باز بودن امکان راه‌اندازی وب‌سایت‌های مختلف را بدون نیاز به دانش برنامه نویسی امکان پذیر می‌کند. احتمالاً می‌توان حدس زد که توسعه وردپرس با استفاده از چه زبان برنامه نویسی صورت گرفته است. بله، از PHP برای ساخت وردپرس استفاده شده است.

وردپرس برای توسعه چه نوع وب‌سایت هایی کاربرد دارد؟

سیستم‌های مدیریت محتوایی همچون وردپرس در توسعه طیف گسترده‌ای از وب‌سایت‌های مختلف کاربرد دارند. به کمک وردپرس می‌توان یک وبلاگ ساده یا وب‌سایتی مربوط به معرفی نمونه کارهای مختلف را توسعه داد. علاوه بر این، با استفاده از افزونه‌های موجود در وردپرس نظیر «ووکامرس» (WooCommerce) می‌توان فروشگاه‌های اینترنتی با امکانات بسیار ایجاد کرد.

وردپرس تنها سیستم مدیریت محتوایی نیست که از زبان PHP استفاده می‌کند. سایر سیستم‌های مدیریت محتوا محبوب نظیر «جوملا» (Joomla) و «دروپال» (Drupal) نیز مبتنی بر PHP هستند. همچنین، با توجه به کاربردهای PHP می‌توان به کمک این زبان برنامه نویسی سیستم مدیریت محتوا اختصاصی نیز ایجاد کرد. پیش‌تر در مطلب زیر از مجله فرادرس ۳ سیستم مدیریت محتوا محبوب یعنی جوملا، وردپرس و دروپال با یکدیگر مقایسه شده‌اند.

کاربرد PHP در پلاگین نویسی برای وردپرس

به طور یقین هیچ کدام از سیستم‌های مدیریت محتوا موجود نمی‌توانند تمام نیازهای توسعه‌دهندگان را برطرف کنند. بنابراین، هر کدام از این سیستم‌ها به تم‌ها و افزونه‌هایی نیاز دارند که عملکرد فعلی آن‌ها را بهبود بخشد یا قابلیت جدیدی را به آن‌ها اضافه کند. برای ارائه پاسخ دقیق‌تر به این سوال که کاربرد PHP چیست باید عنوان کرد که به کمک PHP می‌توان پلاگین‌ها و تم‌های مختلفی را برای سیستم‌های مدیریت محتوا ایجاد کرد. به عنوان مثال، در وردپرس بخش مخصوصی برای دریافت پلاگین‌های ساخته شده توسط سایر توسعه‌دهندگان وجود دارد. علاوه بر این، در وب‌سایت‌هایی همچون CodeCanyon نیز افزونه‌های مختلف وردپرس برای فروش موجود هستند. ساخت پلاگین برای وردپرس و فروش آن از طریق بسترهای موجود فرصت درآمدزایی بسیار خوبی برای برنامه‌نویسان PHP است که می‌توانند با توجه به نیازها و کمبودهای وردپرس به این مهم دست پیدا کنند.

کاربرد PHP در ایجاد انجمن‌ها و تالارهای گفتمان آنلاین

در پاسخ به سوال کاربرد PHP چیست می‌توان به توانایی این زبان برنامه نویسی در ایجاد انجمن‌ها و تالارهای گفتمان آنلاین اشاره کرد. انجمن‌های آنلاین اختصاصی نقش به سزایی در ایجاد شور و اشتیاق برای اعضای خود دارند، زیرا کاربران این انجمن‌ها با اشتراک گذاری ایده‌ها و تجربیات خود موجب افزایش انگیزه سایر اعضا می‌شوند. علاوه بر این، تالارهای گفتمان و انجمن‌های اختصاصی گزینه بسیار خوبی برای مواردی همچون حل مسائل و مشکلات مربوط به محصولات یا خدمات، ارائه پشتیبانی به مشتری، اطلاع رسانی در خصوص آخرین تغییرات و خطاهای احتمالی هستند.

همچنین تالارهای گفتمان امکان تبادل نظر را بین کاربران فراهم می‌کنند و کاربران می‌توانند در خصوص مسائل مختلف با یکدیگر بحث و تبادل نظر داشته باشند. بنابراین، افراد در صورت داشتن مشکل هنگام استفاده از محصولات می‌توانند از نظرات سایر افراد فعال حاضر در انجمن‌ استفاده کنند. از کاربردهای PHP می‌توان به توانایی آن در ساخت تالارهای گفتمان آنلاین و انجمن‌های اختصاصی اشاره کرد. علاوه بر این، به کمک فریمورک لاراول در PHP می‌توان به سادگی انجمن‌های قدرتمندی را پیاده‌سازی کرد. همچنین، سیستم مدیریت محتوای وردپرس نیز افزونه‌های مختلفی را برای ایجاد انجمن‌های آنلاین در اختیار توسعه‌دهندگان قرار می‌دهد. نکته مشترک در بین تمام فریمورک‌ها، افزونه‌ها و بسته‌های نرم‌افزاری موجود در این حوزه این است که همگی آن‌ها از PHP استفاده می‌کنند.

کاربرد PHP در ساخت شبکه‌های اجتماعی

توانایی ساخت وب‌سایت‌های شبکه‌های اجتماعی قدرتمند یکی دیگر از پاسخ‌‌هایی است که برای سوال کاربرد PHP چیست می‌توان ارائه کرد. در همین راستا می‌توان به شبکه اجتماعی قدرتمند و محبوب «فیسبوک» (Facebook) اشاره کرد که برای اجرای سرویس‌های خود در بک‌اند از زبان برنامه نویسی PHP استفاده می‌کند. این شبکه اجتماعی برای داشتن بهترین عملکرد و کارایی به موتور اختصاصی خود یعنی HHVM متکی است که مبتنی بر زبان PHP است.

علاوه بر این، به کمک زبان برنامه نویسی PHP می‌توان برنامه‌هایی کاربردی برای شبکه‌های اجتماعی موجود نظیر فیسبوک، توییتر و اینستاگرام توسعه داد. تمامی این شبکه‌های اجتماعی بخشی اختصاصی برای توسعه‌دهندگان دارند که از طریق این بخش می‌توانند از API فراهم شده استفاده کنند.

ساخت ربات تلگرام با PHP

امروزه «چت بات‌ها» (Chatbots) نقش بسیار مهم و تاثیرگذاری در کسب و کارهای آنلاین در زمینه ارتباط با مشتری برعهده دارند. با استفاده از چت بات‌ها بسیاری از فرایندها نظیر پشتیبانی خدمات و محصولات، خرید، پیگیری سفارش، نظرسنجی و سایر موارد قابل انجام است. در این بین پیام رسان تلگرام به عنوان یکی از محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی با معرفی قابلیت ساخت ربات تحولی نو در حوزه کسب‌وکارهای آنلاین و ارتباط با مشتری ایجاد کرده است. ساخت ربات تلگرام بسیار آسان است و این ربات‌ها در فضای ابری تلگرام راه‌اندازی می‌شوند. در نتیجه، به دلیل عدم نیاز به هاست و دامنه ساخت این ربات‌ها هزینه بسیاری پایین‌تری نسبت به ساخت وب‌سایت دارد.

از زبان برنامه نویسی PHP به منظور طراحی و توسعه ربات‌های تلگرامی نیز می‌توان استفاده کرد. به کمک این زبان برنامه نویسی می‌توان ربات‌های تلگرام با اهداف مختلف را توسعه داد.

کاربرد PHP در توسعه API

کاربرد PHP در توسعه API موضوعی دیگری است که نمی‌توان به سادگی از کنار آن عبور کرد. به کمک زبان برنامه نویسی PHP می‌توان APIهای کاربردی برای مقاصد مختلف توسعه داد. توسعه و پیاده‌سازی API برای ارائه سرویس‌ها و خدمات مزایای بسیاری دارد که در ادامه آورده شده است.

• استفاده از API موجب یکپارچه‌سازی ارائه خدمات می‌شود.
• تبادل اطلاعات و ارتباط آسان‌تر می‌شود.
• وجود API موجب نوآوری می‌شود، زیرا افراد با استفاده از API می‌توانند به شیوه‌های مختلف خدمات مورد نظر را ارائه دهند. در نتیجه، ممکن است فردی روشی آسان‌تر برای ارائه خدمات به کاربران معرفی کند.

با توجه به نکات بیان شده در خصوص API و اهمیت آن می‌توان پاسخی دیگری برای پرسش کاربرد PHP چیست ارائه کرد، زیرا به کمک این زبان برنامه نویسی و فریمورک‌های موجود در آن به سادگی می‌توان API‌های کاربردی را توسعه داد.

کاربرد PHP در ایجاد پشتیبانی چت برای وب‌سایت

توانایی PHP در امکان ایجاد پشتیبانی چت برای وب‌سایت به عنوان پاسخی دیگر برای پرسش کاربرد PHP چیست می‌توان در نظر گرفت. امروزه وب‌سایت‌ها روش‌های مختلفی را برای ارتباط با کاربران خود معرفی می‌کنند که یکی از این روش‌ها پشتیبانی از طریق چت است. بسیاری از سایت‌ها از طریق قرار دادن دکمه‌ای در گوشه سمت راست صفحه امکان پشتیبانی چت آنلاین و آفلاین را برای کاربران خود فراهم کرده‌اند. در نتیجه، کاربران به سادگی می‌توانند نظرات، پیشنهادات و سوالات خود را با پشتیبانی سایت در میان بگذارند. به کمک زبان برنامه نویسی PHP به سادگی می‌توان این قابلیت کاربردی را پیاده‌سازی کرد. علاوه بر این، اسکریپت‌های رایگان و غیر‌ رایگان بسیاری به زبان PHP موجود است که توسعه‌دهندگان با استفاده از آن‌ها سریع و بدون دغدغه می‌توانند قابلیت پشتیبانی چت را در وب‌سایت خود پیاده‌سازی کنند.

کاربرد PHP در ساخت و ویرایش تصاویر

با توجه به عنوان این بخش پاسخی دیگر برای پرسش کاربرد PHP چیست توانایی این زبان برنامه نویسی در ساخت و ویرایش تصاویر است. در زبان PHP کتابخانه‌های اختصاصی برای کار با تصاویر وجود دارد. از قابلیت ویرایش تصاویر در PHP به منظور ساخت برنامه‌های مختلف می‌توان بهره برد. به عنوان مثال، می‌توان اسکریپت ساده‌ای به زبان PHP برای تغییر اندازه تصاویر نوشت. همچنین، از کتابخانه PHP GD می‌توان برای جایگزینی رنگ‌ها در تصاویر، اعمال فیلترهای مختلف، چرخش و برش تصاویر، تغییر اندازه، فشرده سازی و سایر موارد استفاده کرد. این کتابخانه همچنین برای افزودن «واتر مارک» (Watermark) به تصاویر و ویرایش همزمان بخش‌های مختلف تصویر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کاربردهای PHP در حوزه ساخت و ویرایش تصاویر بسیار گسترده است و حتی می‌توان به کمک این زبان برنامه نویسی اشکال هندسی نظیر دایره، مستطیل و خطوط مختلف را ترسیم کرد. همچنین، ترکیب حلقه‌های تکرار و کتابخانه‌های کار با تصاویر در PHP به نتایج شگفت انگیزی منجر می‌شود.

کاربرد PHP در ساخت فرم‌های آنلاین

یکی دیگر از کاربردهای PHP توانایی این زبان برنامه نویسی در ساخت فرم‌های آنلاین است. فرم‌های آنلاین موجود در وب‌سایت‌های مختلف هر کدام با هدف خاصی توسعه داده ‌می‌شوند. این فرم‌ها به منظور پیاده‌سازی ثبت‌نام و ورود کاربران به حساب کاربری، دریافت اطلاعات از کاربران و اجازه دادن به کاربران برای ارتباط با سایرین مورد استفاده قرار می‌گیرند. به کمک زبان برنامه نویسی PHP می‌توان فرم‌های آنلاین را صرف نظر از پیچیدگی آن‌ها پیاده‌سازی کرد.

کاربرد PHP در ساخت اسناد PDF

پاسخی دیگری برای پرسش کاربرد PHP چیست توانایی این زبان برنامه نویسی در ساخت اسناد PDF است. اسناد PDF به منظور اشتراک گذاری اطلاعات مورد استفاده قرار می‌گیرند. از فایل‌های PDF می‌توان برای صدور فاکتور خرید، بلیط، کتاب، دفترچه راهنما، بروشور، مجلات و سایر موارد استفاده کرد. یکی از کاربردهای جذاب PHP توانایی ساخت فایل‌های PDF از طریق کد است. به عنوان مثال، در وب‌سایت‌های فروشگاهی کاربران بعد از خرید محصول نیاز به دریافت فاکتور خرید دارند و این مهم به کمک زبان برنامه نویسی پی اچ پی قابل انجام است. زبان PHP با توجه به دارا بودن کتابخانه‌های رایگان ساخت این نمونه فاکتورها را بسیار آسان کرده است.

کاربرد PHP در احراز هویت کاربران

احراز هویت کاربران یکی از ارکان اصلی و از مهم‌ترین مباحث موجود در «امنیت وب» (Web Security) است. برنامه‌نویسان وب در فرایند توسعه وب‌سایت یا وب اپلیکیشن‌ها بدون شک نیاز به پیاده‌سازی احراز هویت کاربر دارند.

روش‌های مختلفی نیز برای پیاده‌سازی «احراز هویت کاربر» (User Authentication) وجود دارد، از اعتبارسنجی ساده به کمک نام کاربری و کلمه عبور گرفته تا استفاده از «تایید دو مرحله‌ای» (Two Step Verification) که از پیچیدگی بیشتری نیز برخوردار است. در زبان PHP امکان پیاده‌سازی تکنیک‌های مختلف احراز هویت وجود دارد که در ادامه هر کدام مورد بررسی قرار گرفته‌اند.

احراز هویت کاربر با نام کاربری و کلمه عبور در PHP

ساده‌ترین روش پیاده‌سازی احراز هویت کاربران در PHP استفاده از نام کاربری و کلمه عبور است. در این روش اعتبارسنجی از طریق مقایسه ۲ رشته صورت می‌گیرد. PHP امکان ذخیره‌سازی و بازیابی نام کاربری و کلمه عبور در پایگاه‌ داده با رمزگذاری پیشرفته را فراهم کرده است. بنابراین، به آسانی می‌توان سازوکاری برای پیاده‌سازی احراز هویت کاربران از طریق اعتبارسنجی نام کاربری و کلمه عبور در PHP ایجاد کرد.

احراز هویت کاربر با استفاده از کوکی و نشست‌ها در PHP

توسعه‌دهندگان وب با مفهوم «کوکی» (Cookie) در وب به خوبی آشنا هستند. در واقع، کوکی فایلی در مرورگر است که اطلاعات مورد نیاز سایت در آن ذخیره می‌شود. حتماً تا به حال این موضوع را تجربه کرده‌اید که در بسیاری از سایت‌ها بعد از خروج از سایت و بستن مرورگر در بازگشت مجدد نیازی به دوباره لاگین کردن در سایت نیست. یکی از متداول‌ترین کاربردهای کوکی در وب آسان‌تر کردن فرایند لاگین در سایت‌ها است. علاوه بر این، بسیاری از سایت‌های فروشگاهی نیز از کوکی‌ها برای حفظ اطلاعات موجود در سبد خرید کاربران استفاده می‌کنند. با استفاده از نشست‌ها در PHP یا اصطلاحاً PHP Sessions به سادگی می‌توان کوکی‌های مربوط به لاگین را مدیریت کرد. همچنین، امکان رمز گذاری ایمن کوکی‌ها به منظور ذخیره‌سازی آن‌ها در پایگاه داده نیز وجود دارد.

احراز هویت ۲ یا چند مرحله‌ای کاربر در PHP

امروزه بسیاری از پلتفرم‌ها و وب‌سایت‌ها به منظور احراز هویت از تایید ۲ مرحله‌ای استفاده می‌کنند. استفاده از تایید ۲ مرحله‌ای برای احراز هویت کاربران موجب افزایش امنیت اطلاعات کاربران می‌شود. فرایند تایید ۲ مرحله‌ای به این صورت است که وب‌سایت بعد از ورود با نام کاربری و کلمه عبور کد دیگری را نیز از کاربر درخواست می‌کند. این کد می‌تواند توسط یک اپلیکیشن موبایل اختصاصی تولید شود یا از طریق پیامک یا ایمیل به کاربر ارسال شود. برخی از پلتفرم‌ها برای ارائه خدمات خود از تایید چند مرحله‌ای نیز استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، وب‌سایت‌های ارائه کننده خدماتی بانکی برای افزایش امنیت و جلوگیری از دسترسی به اطلاعات کاربران اغلب یک کد را به تلفن همراه و کد دیگری را به ایمیل کاربر ارسال می‌کنند.

بر همین اساس، به کمک زبان برنامه نویسی PHP می‌توان هر نوع احراز هویت ۲ یا چند مرحله‌ای را پیاده‌سازی کرد. از جمله قابلیت‎‌های PHP در این حوزه به موارد زیر می‌توان اشاره کرد.

• امکان ایجاد توکن تصادفی و امن و ذخیره این توکن در پایگاه داده
• امکان ارسال کد به ایمیل کاربر با استفاده از PHPMailer
• اتصال به APIهای سرویس‌های پیامکی به منظور ارسال توکن از طریق پیامک متنی به شماره موبایل کاربر

کاربرد PHP در حوزه پشتیبانی از پایگاه داده‌های مختلف

یکی از کاربردهای PHP از گذشته تا به امروز پشتیبانی این زبان برنامه نویسی از پایگاه داده‌های مختلف بوده است. در ادامه فهرستی از پایگاه داده‌های پشتیبانی شده توسط PHP ارائه شده است.

نکته جذاب ماجرا این است که کار با «پایگاه داده» (Database) در PHP بسیار آسان است. همچنین، PHP امکان ارتباط امن با پایگاه داده را فراهم می‌کند. علاوه بر این، از نسخه 5 زبان PHP ابزاری تحت عنوان PHP Data Object یا اصطلاحاً PDO معرفی شد که به توسعه‌دهندگان در ایجاد کدی استاندارد و واحد برای تمام پایگاه داده‌ها کمک می‌کند. این ابزار شامل مجموعه‌ای از توابع و دستورات برای کار با پایگاه داده است. همچنین، PDO به طور کامل از شی‌گرایی پشتیبانی می‌کند. با استفاده از ابزار PDO در PHP در صورت تغییر پایگاه داده دیگر نیازی به دستکاری کدها نیست و به سادگی و با چند تغییر کوچک می‌توان از پایگاه داده جدید استفاده کرد.

کاربرد PHP در برنامه نویسی بک اند

به عنوان پاسخی دیگر برای پرسش کاربرد PHP چیست می‌توان به کاربرد گسترده این زبان در برنامه نویسی بک اند اشاره کرد. «بک اند» (Back-End) و «فرانت اند» (Front-End) دو اصطلاح رایج در دنیای توسعه و طراحی وب هستند. در واقع، توسعه وب به دو بخش کلی برنامه نویسی بک اند و برنامه نویسی فرانت اند تقسیم می‌شود که این دو مکمل یکدیگر هستند. به طور کلی، برنامه نویسی بک اند به کدهایی مربوط می‌شود که توسط کاربران قابل مشاهده نیستند و بیشتر بر عملکرد کلی وب‌سایت و ارتباط با پایگاه داده اشاره دارد. در نقطه مقابل، برنامه نویسی فرانت اند مربوط به توسعه رابط کاربری و ظاهر وب‌سایت است.

برای توسعه بک اند سایت از زبان‌های برنامه نویسی مختلفی همچون «پایتون» (Python)، ++C ،C، «جاوا» (Java) و «پرل» (Perl) می‌توان استفاده کرد ولی PHP پرکاربردترین زبان برای برنامه نویسی بک اند است. این زبان به طور خاص برای برنامه نویسی بک اند و سمت سرور ایجاد شده است و برای این منظور قابلیت‌ها، فریمورک‌ها، توابع و ابزارهای گسترده‌ای دارد.

کاربرد PHP در ساخت وب اپلیکیشن‌های بلادرنگ

یکی دیگر از کاربردهای PHP ساخت وب اپلیکیشن‌های بلادرنگ نظیر برنامه‌های چت، ربات‌ها، شبکه‌های اجتماعی، بازی‌های تحت وب، سیستم‌های نظارت و سایر موارد است. برای ساخت این وب اپلیکیشن‌ها از فناوری‌های مختلفی همچون Node.js، Angular.js و Express می‌توان استفاده کرد. همچنین، فریمورک‌های مبتنی بر «وب سوکت» (WebSocket) همچون Socket.io نیز امروزه به طور گسترده در ساخت وب اپلیکیشن‌ها کاربرد دارند. به طور کلی نکته حائز اهمیت در ساخت این وب اپلیکیشن‌ها ترکیب فناوری‌های مختلف توسعه وب با یکدیگر است که در این بین نباید از نقش زبان PHP در تسهیل این امر مهم غافل شد.

کاربرد PHP در ساخت وب سرویس

وب سرویس‌ها سیستم‌های تبادل داده ماشین به ماشین مبتنی بر پروتکل HTTP هستند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به REST اشاره کرد. برای فهم بهتر تعریف فوق باید عنوان کرد که به طور معمول وب‌سایت‌ها اطلاعات را با کاربران حقیقی از طریق فرم‌های HTML مبادله می‌کنند. از سویی دیگر وب سرویس‌ها مستقیماً با سایر سیستم‌ها همچون وب سرویس‌های دیگر، دستگاه‌ها و برنامه‌های کاربردی از راه دور ارتباط برقرار می‌کنند. یکی از کاربردهای PHP فراهم کردن ابزارهای مختلف برای توسعه وب سرویس‌های کاربردی است. در حقیقت نوشتن وب سرویس با PHP بسیار ساده‌تر از چیزی است که تصور می‌شود.

نمونه‌ای از کاربرد وب سرویس‌ها در دنیای واقعی

وب‌سایت‌های بسیاری در زمینه پیش‌بینی وضعیت آب‌ و هوایی و ارائه اطلاعات هواشناسی وجود دارند. این وب‌سایت‌ها همگی از رابط کاربری جذابی برخوردار هستند که کاربران می‌توانند به کمک این وب‌سایت‌ها اطلاعات آب و هوایی کامل مربوط به مکان مورد نظر خود را دریافت کنند. نکته جالب در خصوص این وب‌سایت‌ها یکسان بودن اطلاعات آب و هوایی در تمام آن‌ها است. این مورد به این دلیل است که تنها تعداد کمی از شرکت‌های این حوزه زیرساخت‌ها و ابزارهای گران قیمت برای جمع‌آوری اطلاعات آب و هوایی را در اختیار دارند. در نتیجه، سایر وب‌سایت‌ها تنها از اطلاعات ارائه شده توسط این شرکت‌ها استفاده می‌کنند و در نتیجه، این موضوع سبب می‌شود تا اطلاعات این وب‌سایت‌ها یکسان باشد. تبادل داده در این شرایط از طریق وب سرویس‌ها صورت می‌گیرد.

وب سرویس ها برای تبادل داده از چه پروتکل هایی استفاده می‌کنند؟

نحوه کار وب سرویس‌ها به این صورت است که کاربر درخواستی با پروتکل HTTP به ارائه دهنده وب سرویس ارسال و سپس، اطلاعات مشخصی را دریافت می‌کند. استفاده از فرمت‌های HTML و CSS برای این اطلاعات منطقی نیست، زیرا اطلاعات برگشتی از سمت وب سرویس‌ها توسط اسکریپت‌ها و سایر برنامه‌ها مدیریت می‌شوند. در نتیجه، باید فرمت داده‌ها به گونه‌ای باشد تا به آسانی توسط اسکریپت‌ها و برنامه‌ها مدیریت شوند. در واقع، تجزیه اطلاعات موجود در یک سند HTML از طریق کد نویسی کاری بسیار دشوار است. بنابراین، وب سرویس‌ها از پروتکل‌های تبادل داده مشخصی استفاده می‌کنند. در ادامه برخی از پروتکل‌ها آورده شده است.

کاربرد PHP در توسعه اسکریپت‌های سیستمی

توانایی زبان برنامه نویسی PHP در توسعه اسکریپت‌های سیستمی یکی دیگر از کاربردهای PHP است. اسکریپت‌های PHP معمولاً توسط وب سرور اجرا می‌شوند، اما همیشه نیازی به وب سرور برای اجرای اسکریپت‌های PHP نیست. امکان اجرای اسکریپت‌های PHP از طریق مترجم خط فرمان PHP یا PHP-CLI نیز وجود دارد. با استفاده از PHP می‌توان اسکریپت‌هایی برای انجام وظایف مرتبط با نگهداری سیستم توسعه داد از جمله:

• بررسی فایل‌های سیستمی
• تجزیه و تحلیل لاگ‌های سیستم
• دانلود و ذخیره خودکار اطلاعات از راه دور
• دانلود و آپلود از طریق FTP
• نگهداری پایگاه داده

امکان اجرای اسکریپت‌های سیستمی نوشته شده با زبان PHP از طریق سیستم زمان‌بندی CRON در لینوکس یا TaskScheduler در ویندوز وجود دارد.

سوالات متداول

بعد از آشنایی با ۱۷ کاربرد PHP در حوزه‌های مختلف در این بخش سعی شده به سوالاتی پاسخ داده شود که در طول نوشته مجال کمتری برای بررسی آن‌ها وجود داشت. در ادامه به متداول‌ترین و پر تکرارترین سوالات در حوزه کاربردهای PHP پاسخ داده شده است.

بهترین کاربرد PHP چیست؟

PHP به عنوان زبان اسکریپت نویسی سمت سرور در بین برنامه‌نویسان شناخته می‌شود که به طور گسترده در زمینه توسعه وب و ساخت اپلیکیشن‌های تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. تنوع ابزارهای متن‌باز و رایگان در کنار سرعت اجرای بالا این زبان برنامه نویسی را به انتخاب شماره یک برنامه‌نویسان به منظور ساخت وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌های تحت وب تبدیل کرده است. با وجود کاربردهای گسترده PHP در حوزه‌های مختلف مهم‌ترین زمینه استفاده از این زبان برنامه نویسی توسعه و طراحی وب است.

بازار کار PHP چگونه است؟

با توجه به کاربردهای PHP در حوزه‌های مختلف از توسعه و طراحی وب گرفته تا ساخت شبکه‌های اجتماعی و پلاگین برای وردپرس تقاضای نسبتاً خوبی در بازار کار این زبان برنامه نویسی وجود دارد. علاوه بر این، استفاده گسترده از این زبان برنامه نویسی در ۸۰ درصد وب‌سایت‌های جهان موجب شده است تا فرصت‌های شغلی بسیاری برای برنامه‌‌نویسان PHP شکل بگیرد. برنامه‌نویسان فعال در این حوزه امکان کار به صورت مستقل را دارند و همچنین می‌توانند به عنوان عضوی از تیم برنامه نویسی داخل شرکت فعالیت کنند. فرصت‌های شغلی موجود برای برنامه‌نویسان PHP به قدری گسترده است که با وجود تعداد بالای فعالان در این حوزه همچنان به شرط داشتن تخصص و صلاحیت کافی می‌توان از درآمد خوبی برخوردار شد.

آیا زبان PHP همچنان ارزش یادگیری دارد؟

با وجود معرفی زبان‌های برنامه نویسی جدید در حوزه توسعه و طراحی وب هم‌چنان از زمان معرفی PHP یعنی سال ۱۹۹۵ میلادی (۱۳۷۴ شمسی) این زبان انتخاب شماره یک برنامه‌نویسان به منظور توسعه و طراحی وب بوده است. PHP از زمان پیدایش خود با ارائه قابلیت‌‌های جدید، بروزرسانی‌‌های پیوسته و رفع اشکالات موجود توانسته جایگاه خود را در حوزه توسعه و طراحی وب تثبیت کند. بنابراین، همچنان یادگیری PHP با وجود سابقه طولانی آن در حوزه طراحی وب توصیه می‌شود.

پایتون یا PHP کدامیک بهتر است؟

پایتون و PHP دو تا از محبوب‌ترین زبان‌های برنامه نویسی جهان هستند که هر کدام در حوزه‌های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند. کاربردهای PHP بیشتر مرتبط با برنامه نویسی وب است و پایتون برای توسعه اپلیکیشن‌های کاربردی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در نهایت انتخاب یکی از این دو زبان ارتباط مستقیمی با هدف، نوع پروژه و علایق برنامه‌نویس دارد. در واقع، برنامه‌نویس برای توسعه برنامه‌های تحت وب باید به سراغ یادگیری زبان برنامه نویسی PHP برود. از سوی دیگر برای ورود به حوزه «علم داده» (Data Science) و «یادگیری ماشین» (Machine Learning) پایتون بهترین گزینه در دسترس است. پیش‌تر در مطلب زیر از مجله فرادرس این دو زبان برنامه نویسی با یکدیگر مقایسه شده‌اند.

جمع‌بندی

PHP نامی آشنا برای برنامه‌نویسان و به‌ویژه فعالان حوزه برنامه نویسی وب است. این زبان اسکریپتی سمت سرور ابزاری قدرتمند برای ساخت صفحات وب محسوب می‌شود. بسیاری از افراد با گستره عظیم کاربردهای PHP آشنایی ندارند و کاربرد آن را تنها در حد ساخت صفحات وب می‌دانند. در حقیقت کاربردهای PHP در حوزه توسعه وب بسیار گسترده است و توسعه‌دهندگان وب در صورت تسلط کامل به زبان PHP می‌توانند از این زبان قدرتمند در حوزه‌های مختلفی همچون ساخت شبکه‌های اجتماعی، توسعه API، احراز هویت کاربران، ساخت وب سرویس، پلاگین نویسی برای وردپرس و سایر موارد استفاده کنند.

بر همین اساس در این مطلب از مجله فرادرس به این سوال پاسخ داده شد که کاربرد PHP چیست و توسعه‌دهندگان در چه حوزه‌هایی می‌توانند از این زبان برنامه نویسی استفاده کنند. همچنین، با اشاره به ویژگی‌های جذاب PHP دلایل استفاده گسترده از این زبان توسط توسعه‌دهندگان نیز عنوان شد. در انتها نیز به متداول‌ترین سوالات مرتبط با کاربردهای PHP پاسخ داده شد.